Month: February 2021

Մի գարնան իրիկուն դռանը նստած զրույց էինք անում, երբ այս դեպքը պատահեց։ Էս դեպքից հետո ես չեմ մոռանում էն գարնան իրիկունը։

Ծիծեռնակը բույն էր շինել մեր սրահի օճորքում։ Ամեն տարի աշնանը գնում էր, գարնանը ետ գալի, ու նրա բունը միշտ կպած էր մեր սրահի օճորքին։

Ե՛վ գարունն էր բացվում, և՛ մեր սրտերն էին բացվում, հենց որ նա իր զվարթ ճիչով հայտնվում էր մեր գյուղում ու մեր կտուրի տակ։

Եվ ի՜նչ քաղցր էր, երբ առավոտները նա ծլվլում էր մեր երդիկին կամ երբ իրիկնապահերին իր ընկերների հետ շարժվում էին մի երկար ձողի վրա ու «կարդում իրիկնաժամը»։

Եվ ահա նորից գարնան հետ վերադարձել էր իր բունը։ Ձու էր ածել, ճուտ էր հանել ու ամբողջ օրը ուրախ ճչալով թռչում, կերակուր էր բերում իր ճուտերին։

Էն իրիկունն էլ, որ ասում եմ, եկավ, կտցում կերակուր բերավ ճուտերի համար։ Ճուտերը ծվծվալով բնից դուրս հանեցին դեղին կտուցները։

Էդ ժամանակ, ինչպես եղավ, նրանցից մինը, գուցե ամենից անզգուշը կամ ամենից սովածը, շտապեց, ավելի դուրս ձգվեց բնից ու ընկավ ներքև։

Մայրը ճչաց ու ցած թռավ ճուտի ետևից։ Բայց հենց էդ վայրկյանին, որտեղից որ է, դուրս պրծավ մեր կատուն, վեր թռցրեց փոքրիկ ճուտը։

— Փի՛շտ, փի՛շտ, — վեր թռանք ամենքս, իսկ ծիծեռնակը սուր ծղրտալով ընկավ կատվի ետևից՝ նրա շուրջը թրթռալով կտցահարելով, բայց չեղավ։ Կատուն փախավ մտավ ամբարի տակը։ Եվ այս ամենն այնպես արագ կատարվեց, որ անկարելի էր մի բան անել։

Ծիծեռնակը դեռ ծղրտալով պտտում էր ամբարի շուրջը, իսկ մենք՝ երեխաներս, մի-մի փայտ առած պտտում էինք ամբարի տակը, մինչև կատուն դուրս եկավ ու փախավ դեպի մարագը, դունչը լիզելով։

Ծիծեռնակը դատարկ կատվին որ տեսավ, մի զիլ ծղրտաց ու թռավ, իջավ դիմացի ծառի ճյուղին։ Այնտեղ լուռ վեր եկան։ Մին էլ տեսանք՝ հանկարծ ցած ընկավ մի քարի կտորի նման։ Վազեցինք, տեսանք՝ մեռած, ընկած է ծառի տակին։

Մի գարնան իրիկուն էր, որ այս դեպքը պատահեց։ Շատ տարիներ են անցել, բայց ես չեմ մոռանում այն գարնան իրիկունը, երբ ես առաջին անգամ իմացա, որ ծիծեռնակի մայրն էլ մայր է, ու սիրտն էլ սիրտ է, ինչպես մերը։

Առաջադրանքներ

1.Կարդա’ պատմվածքը, դո՛ւրս գրիր և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր ընդգծված բառերը։
օճորք-առաստաղ

զվարթ-ուրախ

երդիկ-տանիք

ամբար-շտեմարան

մարագ-հարդանոց

2.Պատմվածքից դուրս գրիր բառեր, որոնց հականիշները կարող ես գրել, առանց բառարանի օգնության։

իրիկուն-առավոտ

նստած-կանգնած

քաղցր-դառը

առաջին-վերջին

սոված-կուշտ

3.Բնութագրի՛ր մայր ծիծեռնակին։

Մայրը ծիծեռնակը, ինչպես մարդը, հոգ էր տանում իր երեխաների մասին: Ամեն ինչ անում էր, որ երեխաներն ուրախ լինեն: Եվ միշտ նրանց հետ էր լինում:

4.Պատմվածքից դո՛ւրս գրիր մայր ծիծեռնակին բնորոշող հատվածը։

Մայրը ճչաց ու ցած թռավ ճուտի ետևից։ Բայց հենց էդ վայրկյանին, որտեղից որ է, դուրս պրծավ մեր կատուն, վեր թռցրեց փոքրիկ ճուտը։

— Փի՛շտ, փի՛շտ, — վեր թռանք ամենքս, իսկ ծիծեռնակը սուր ծղրտալով ընկավ կատվի ետևից՝ նրա շուրջը թրթռալով կտցահարելով, բայց չեղավ։ Կատուն փախավ մտավ ամբարի տակը։ Եվ այս ամենն այնպես արագ կատարվեց, որ անկարելի էր մի բան անել։

Ծիծեռնակը դեռ ծղրտալով պտտում էր ամբարի շուրջը, իսկ մենք՝ երեխաներս, մի-մի փայտ առած պտտում էինք ամբարի տակը, մինչև կատուն դուրս եկավ ու փախավ դեպի մարագը, դունչը լիզելով։

5.Ինչպե՞ս կվերնագրեիր պատմվածքը։

Մայրական սեր

6.Ի՞նչ գիտես ծիծառնակների մասին։ Համացանցից կամ այլ տեղեկատվական աղբյուրներից հետաքրքիր տեղեկություններ հայթայթիր ծիծեռնակների մասին։

Նյութ այստեղ

Ծիծեռնակներն ունենում են շատ տեսականեր, մոտ 79 տեսակ, բայց բոլոր տեսակի ծիծեռնակներին հնարավոր չէ տեսնել: Ծիծեռնակի տարբեր տեսակներն նույն ապրելակերպն ունեն: Նրանց ասում են ավետաբեր թռչուններ: Նրանք ունեն մկրատաձև պոչիկներ: Նրանք սնվում են տարբեր միջատներով: Ծիծեռնակները տարածված են Եվրոպայում, Ասիայում, Իսրայելում, Աֆրիկայում:

Ծիծեռնակների թռիչքի ժամանակ վերևից նայողներին թվում, որ նրանք հենց այդպես խաղալով, երգելով, թչում են, բայց նրանք ուղղակի չեն թռչում, նրանք թչում են, որ որդեր, բլոճներ որսան: Եթե ծիծեռնակը բարձր է թռչում, ուրեմն արևոտ եղանակ է լինելու, իսկ եթե ցածր է թռչում, ուրեմն անձրև է գալու: Նրանք իրենց բները այնպիսի տեղ են հյուսում, որ հեշտ թռչեն քարափներում, կտուրներում և այլն:

Տները կառուցում են տարբեր ճյուղերից և իրենց թուքով ամրացնում են այդ ճյուղերը: Քաղաքային ծիծեռնակների բները լինում են կլոր, իսկ գյուղական ծիծեռնակներինը՝ բաժականաման: Ձմռանը նրանք թռչում են տաք երկրներ, իսկ մենք սպասում ենք, որ նրանք գան: Նրանք շատ երգեր են երգում և նվիրում մարդկանց: Ծիծեռնակները գալիս են ապրիլին, մայիսին կամ հունիսին: Մայիսից մինչ հունիս հանում են 4-6 ձագ: Նրանք շինում են 1000-5000 բույն: Քաղաքային ծիծեռնակներին հաճախ կարելի է տեսնել մեծ և փոքր խմբերով էլեկտալարերին նստած: Ծիծեռնակները թռչունների մյուս տեսակների համեմատ ավելի հաճախ են իջնում գետնին:

1. В какой сказке К. Чуковского заболели все животные?
   В сказке <<Доктор Айболит>>заболели все животные.
2. Почему к доктору Айболиту пришла лиса? Что она сказала?
   К доктру Айболиту пришла лиса, потому что ее укусила оса.
3. Что болело у бегемотиков?
   У бегемотов болели животы.
4. Почему умывальник разозлился на мальчика?
   Умывальник разозлился на мальчика, потому что он не умывался.

1. Что сделала мочалка?
   Мочалка побежалаа за мальчиком.
2. Кто проглотил мочалку?
   Мочалку проглотил крокодил.
3. Почему вещи снова вернулись к мальчику?
   Вещи снова вернулись к мальчику , потому что он начал умываться.
4. Что нашла Муха – Цокотуха на улице?
   Муха-Цокотуха на улице нашла деньги.
5. Что купила Муха?
   Муха пошла на базар и купила самовар.
6. Что принесли Мухе блошки?
   Мухе блошки принесли сапожки с золотыми застежками.
7. Кто хотел убить Муху?
   Муху хотел убить паук.
8. Кто ее спас?
   Ее спас комар.
9. О чем просил Слон в сказке “Телефон”?
   В сказке <<Телефон >> слон просил шоколадок.
10. О чем просил Крокодил?
    Крокодил просил калоши.
11. Кто еще позвонил автору?
    Автору позвонил зайчатки, мартышки,медведь,цапли, свинья, соловей,ворона,тюлень, олень,носорог.

Упражнения..

1. Допиши предложения подходящими по смыслу словами.

Сшил себе котёнок тапки,

Чтоб зимой не мёрзли лапки.

Мышка спряталась под горку

И грызёт тихонько корку .

Мишка плачет и ревёт:

Просит пчёл, чтоб дали мед.

2. Ниже записано весёлое стихотворение Д. Хармса. Впиши подходящие по смыслу слова.

                            Очень-очень вкусный пирог.

Я захотел устроить бал,

И я гостей к себе позвал.

Купил муку, купил творог,

Испёк рассыпчатый пирог.

Пирог, ножи и вилки тут –

Но что-то гости не идут.

Я ждал, пока хватило сил,

Потом кусочек прикусил.

Потом подвинул стул и сел

И весь пирог в минуту съел.

Когда же гости подошли,

То даже крошек не нашли.

1. Прочитайте текст.
2. Выпишите названия животных.
   Слон, верблюд, крокодил, зайчатки, мартышки, медведь, цапли, лягушками,   свинья, соловей, ворона, олень, тюлень, кенгуру, носорог, бегемот.
3. Вы уже знакомы со сказками К. Чуковского «Доктор Айболит», «Мойдодыр». «Муха — Цокотуха» и «Телефон». Выберите одну сказку (которая вам понравилась) и нарисуйте картинку к сказке. Картинку поместите в свой блог.

Է՜յ կանանչ ախպեր,
Է՜յ ճանանչ ախպեր,
Արի՜, քեզ հետ բե՛ր
Արևի շողեր.

Բեր անուշահոտ
Ծիլ, ծաղիկ ու խոտ,
Կարկաչուն վըտակ,
Երկինք կապուտակ,
Խատուտիկ հավքեր,

Զրընգան երգեր,
Գառների մայուն,
Խաղ, ուրախություն․
Է՜յ կանանչ ախպեր,
Է՜յ ճանանչ ախպեր։

1907

---

Առաջադրանքներ

1. Ուշադի՛ր կարդա բանաստեղծությունը։
2. Ո՞ւմ է դիմում հեղինակը։ Հեղինակը դիմում էր գարնանը:
3. Տարվա ո՞ր եղանակն է կերպավորված բանաստեղծության մեջ։ Գարուն
4. Ըստ հեղինակի ի՞նչ է բերելու իր հետ կանանչ ախպերը։ Դո՛ւրս գրիր համապատասխան տողերը։
   Զրընգան երգեր
   Խաղ, ուրախություն
   Արևի շողեր
   Ծիլ, ծաղիկ ու խոտ
5. Ըստ քեզ ի՞նչ է բերելու իր հետ կանանչ ախպերը։ Իմ կարծիքով կանանչ ախպերը կբերի ծիլ ու ծաղիկ, ուրախություն և երգեր:
6. Ի՞նչ տրամադրություն է հաղորդում բանաստեղծությունը։ Ի՞նչ գույնով կներկեիր այն։ Բանաստեղծությունը մեզ հաղորդում է ուրախություն: Ես կներկեյ կանաչ գույնով:
7. Նկարի՛ր բանաստեղծության հերոսին։
   

8.Գարնանային մի հրավեր էլ ինքդ գրի՛ր։
Սիրելի գարուն ես քեզ խնդրում եմ, որ դու բերես ուրախություն, ծիլ ու ծաղիկ, խաղաղություն և, որ պատերազմը վերջանա:

Երկու ախպեր են լինում․ մինը՝ խելոք, մյուսը` հիմար։ Խելոք ախպերը միշտ բանեցնում ու չարչարում է հիմարին։ Էնքան չարչարում է, որ հիմարը հուսահատվում է, մի օր էլ կանգնում է, թե՝

— Ախպե՛ր, էլ չեմ ուզում քեզ հետ կենամ, բաժանվում եմ, իմ բաժինը տուր, գնամ ջոկ ապրեմ։

— Լա՛վ,- ասում է խելոքը,- էսօր էլ դու ապրանքը ջուրը տար, ես կերը տամ, երբ ջրից բերես, որ ապրանքը գոմը մտնի՝ ինձ, որը դուրսը մնա՝ քեզ։

Ժամանակն էլ լինում է ձմեռ։

Հիմարը համաձայնում է։ Ապրանքը ջուրն է տանում, ետ բերում։

Ձմեռվա ցուրտ օ՜ր, մրսած անասուններ․ հենց տաք գոմի դուռն են հասնում թե չէ՝ իրար ետևից ներս են թափում։ Դռանը մնում է մի հիվանդ քոսոտ մոզի՝ գերաններին քոր անելիս։ Էն է մնում հիմարին։

Էս հիմարը թոկը վիզն է կապում, իր մոզին տանում ծախելու։

— Ա՛ մոզի, արի, հե՜յ,- կանչելով գնում է։

Մի հին ավերակի մոտից անցնելիս էլ որ ձեն է տալի՝ ա՛ մոզի, արի, հե՜յ․․․, ավերակի արձագանքը կրկնում է․

— Հե՜յ․․․

Հիմարը կանգնում է։

— Ինձ հետ ես խոսում, հա՞․․․

Ավերակը ձայն է տալի․

֊ Հա՜․․․

— Մոզին ուզում ե՞ս։

— Ե՜ս․․․  — Քանի՞ մանեթ կտաս։

— Տա՜ս․․․

—Հիմի կտա՞ս, թե՞ չէ։

— Չէ՜․․․

— Դե էգուց կգամ, որտեղից որ է՝ ճարի՜․․․

— Արի՜․․․

Հիմարը համաձայնում է ու մոզին ծախված համարելով՝ ավերակի դռանը կապում է, շվշվացնելով վերադառնում տուն։

Մյուս օրը առավոտը վաղ վեր է կենում, գնում փողերն առնելու։ Դու մի՛ ասիլ՝ գիշերը գայլերը մոզին կերել են։ Գնում է տեսնում՝ ոսկորները դեսուդեն ցրված ավերակի առջև։

— Հը՞,— ասում է,— մորթել ես, կերել, հա՜։

— Հա՜․․․

— Չաղ է՞ր, թե՞ չէ։

— Չէ՜։

Հիմարը էստեղ վախենում է, կարծում է՝ ավերակի մտքումը կա, որ իր փողը չտա։

— Էդ իմ բանը չի,— ասում է,— առել ես, պրծել, ես իմ փողի տերն եմ, բեր իմ փողը՝ տասը մանեթ դեղին ոսկի՜․․․

— Սկի՜․․․

Էս էլ որ լսում է հիմարը, բարկանում է, ձեռի փետը ետ է տանում, տուր թե կտաս ավերակի խարխուլ պատերին։ Մին, երկու զարկում է․ պատերից մի քանի քար են վեր ընկնում։ Դու մի ասիլ՝ հնուց էդ պատում գանձ է եղել պահած։ Քարերը որ վեր են ընկնում՝ ոսկին թափում է հանկարծ առաջը, լցվում։

— Ա՛յ էդպես․․․ բայց էսքանն ի՞նչ եմ անում, տասը մանեթ ես պարտ՝ իմ տասը մանեթը տուր, մնացածը քու փողն է, ընչի՞ս է պետք․․․

Մի ոսկի է վերցնում, գալի տուն։

— Հը՞, մոզիդ ծախեցի՞ր,— ծիծաղելով հարցնում է խելոք ախպերը։

— Ծախեցի։

— Ո՞ւմ վրա։ — Ավերակի։

— Հետո՞, փող տվա՞վ։

— Իհարկե, տվավ։ Դեռ չէր ուզում տա, ամա ձեռիս փետովը որ մի քանի հասցրի, ինչ ուներ՝ առաջիս փռեց։ Իմ տասը մանեթը վեր կալա, մնացածն իրենն էր, հենց թողեցի էնպես փռված։

Ասում է ու ոսկին հանում, ցույց տալի։

— Էդ ո՞րտեղ է,— աչքերը չորս է անում խելոք ախպերը։

— Է՛հ, ցույց չեմ տալ, դու աչքածակ ես, էնքան կհավաքես, շալակս կտաս, որ մեջքս կկոտրի։

Խելոքը երդվում է, որ մենակ ինքը կշալակի, միայն թե տեղը ցույց տա։

— Բեր,— ասում է,— ձեռինդ էլ ինձ տուր, մնացածի տեղն էլ ցույց տուր, որ տեսնեմ ես՝ տկլոր ես, քեզ համար նոր շորեր առնեմ։

Հիմարը նոր շորերի անունը որ լսում է՝ ձեռինն էլ է տալի ախպորը, տանում է, մնացածի տեղն էլ ցույց տալի։ Խելոքը ոսկին հավաքում է, բերում տուն, հարստանում, բայց ախպոր համար նոր շորեր չի առնում։

Էս հիմարը ասում է, ասում է, որ տեսնում է՝ չի լինում, գնում է դատավորի մոտ գանգատ։

— Պարոն դատավոր,— ասում է,— ես մի մոզի ունեի, տարա ավերակի վրա ծախեցի․․․

— Հերի՛ք է, հերի՛ք,— ընդհատում է դատավորը,— էս հիմարը ո՞րտեղից եկավ, ո՜նց թե մոզին ավերակի վրա ծախեցի․․․— վրեն ծիծաղում է ու դուրս անում։

Գնում է, որիշներին գանգատվում, նրանք էլ են վրեն ծիծաղում։

Ու, ասում են, մինչև էսօր էլ խեղճ հիմարը կիսամերկ ման է գալի, պատահողին գանգատվում, բայց ոչ ոք չի հավատում, ամենքն էլ ծիծաղում են վրեն, ու խելոք ախպերն էլ ծիծաղում է ամենքի հետ։

1. 4-5 նախադասությամբ բնութագրի՛ր խելոք եղբորը։
   Խելոք եղբայրը դաժան էր , որովհետև միշտ բանեցնում ու չարչարում է հիմարին։ Նա նաև ստախոս էր, որովհետև խոսք տվեց եղբոր համար նոր հագուստ գնել բայց չգնեց: Նա ագահ էր, որովհետև ամբողջ ոսկեդրամը վերցրեց իրեն: ԵՎ վերջապես նա վատ մարդ էր, որովհետև եղբորը օգնելու փոխարեն, մնացածի հետ ծիծաղում էր նրա վրա:
2. Դուրս գրիր ամենազվարճալի երկխոսությունը։
   

Էս հիմարը թոկը վիզն է կապում, իր մոզին տանում ծախելու։

— Ա՛ մոզի, արի, հե՜յ,- կանչելով գնում է։

Մի հին ավերակի մոտից անցնելիս էլ որ ձեն է տալի՝ ա՛ մոզի, արի, հե՜յ․․․, ավերակի արձագանքը կրկնում է․

— Հե՜յ․․․

Հիմարը կանգնում է։

— Ինձ հետ ես խոսում, հա՞․․․

Ավերակը ձայն է տալի․

֊ Հա՜․․․

— Մոզին ուզում ե՞ս։

— Ե՜ս․․․  — Քանի՞ մանեթ կտաս։

— Տա՜ս․․․

—Հիմի կտա՞ս, թե՞ չէ։

— Չէ՜․․․

— Դե էգուց կգամ, որտեղից որ է՝ ճարի՜․․․

— Արի՜․․․

Հիմարը համաձայնում է ու մոզին ծախված համարելով՝ ավերակի դռանը կապում է, շվշվացնելով վերադառնում տուն։

3.Համառոտ պատմի՛ր հեքիաթի սյուժեն։

Հեքիաթը երկու եղբայրների մասին էր: Այդ եղբայրներից մեկը լինում է հիմար, միյուսը ՝ խելոք: Խելոք ախպերը միշտ բանեցնում ու չարչարում է հիմարին։Վերջապես հիմարը որոշեց առանձին ապրել: Նա վերցրեց իր փայ մոզին և ճանապարհ ընկավ: Երբ հասավ մի հին ավերակի մոտ սկսեց խոսել իր ձայնի արձագանքի հետ: Նրան թվաց, թե նա խոսում է ավերակի հետ և հենց ավերակին էլ վաճառեց այդ մոզին: Երբ հաջորդ օրը գնաց գումարը վերցնելու, տեսավ մոզիին կերել են և գումարը պահանջեց ավերակներից: Երբ ավերեկը գումար չտվեց, նա բարկացավ և իր ձեռքի փայտով հարվածեց ավերակի պատերին: Այդ ժամանակ պատի միջից թափվեց ոսկի: Նա վերցրեց իր գումարը և հեռացավ: Հետո այդ մասին պատմեց իր եղբորը: Եղբայրը ամբողջ ոսկին վերցրեց, վերցրեց նաև հիմարի ոսկին՝ խոստանալով գնել նոր հագուստ, սակայն խոստումը չպահեց: Իսկ հիմար ում բողոքում էր այդ մասին, բոլորը նրան խելագարի տեղ էին դնում:

4.Խորհուրդ տուր հիմար եղբորը։

Հիմար եղբայր ես քեզ խորհուրդ եմ տալիս, որ մի քիչ խելոքանաս:

5.Հեքիաթի վերլուծություն:

Այս հեքիաթը մեզ սովորեցնում է, որ պետք չէ լինել հիմար, պարապ և հավատալ ուրիշներին: Այլ պետք է աշխատել սովորել, որ լինես խելոք շատ փողեր աշխատես:

Точка (.), запятая (,), точка с запятой (;), двоеточие (;), многоточие (…), восклицательный знак (!), вопросительный знак (?), тире (-), кавычки (“”), скобки( ).

Упражнение 1.

Кто в полях шумит пшеницей?

Кто летит крылатой птицей?

Ветер!

Кто к земле деревья клонит?

Кто волну морскую гонит?

Ветер!

Упражнение 2.

Прощай, веселое, счаастливое лето.

Все ли вернутся в росные края?

Пожелтели листья на деревьях,

Здравствуй, золотая осень!

Улетают на юг журавли,

Опустели поля.

Упражнение 3.

-Идет ежик,

Спешит ежик.

-Ежик, еж,

Куда идешь?

Где ты, ежичек, живешь?

Отвечает детям еж :

-Меня под елочкой найдешь!

Упражнение 4.

Дождик, дождик,

Не дожди !

Дождик, дождик,

Подожди !

Дай дойти до дому,

Дедушке седому.

Упражнение 5.

Дождик, дождик ,

Лейся, лейся ,

Я хочу расти, расти !

Я не сахар, я не коржик!

Не боюсь я сырости !

Ես առաջին անգամ ճանաչեցի Հովհանես Թումանյանին հինգ տարեկանում երբ ես դիտեցի եղբոյրըս հետ շունն ու կատուն բալադը: Այտ ժամանակել մայրիկս սկսեց հայրիկիս հետ գնել Հովհանես Թումանյանի հեքիթները և բալադները փազլները: Ես շատ ուրախացա և սկսեցի հավաքել: Դրանցից էլ շունն ու կատուներ, ձախորդ փանոսը և այլ: Հիմա մենք դպրոցում անցնում ենք Հովհանես Թումանյանի հեքիաթները բալադները և այլն: Այսպես ես ծանոթացա Հովհանես Թումանյանի հետ:

Գետաձի

Այս խաղում պետք է թռչող գետաձին չկպնի ավելներին: Եթե կպնի խաղը կավարտվի:

Պինգ պոնգ

Պինգ պոնգ խաղը պետք է գնդակը չկպնի կարմիր գծին: Եթե կպնի խաղը կվերչանա: Գնդակը, որ չկպնի կարմիրն դրա համար պետք է պահել գնադակը կանաչ գծով:

Կատուն պետք է բռնի սրտիկը

Այս խաղում կատուն պետք է բռնի սրտիկը և ձեզ միավորներ կգան:

Ութոտանին պետք է բռնի աստղը

Այս խաղում ութոտանի պետք է բռնի աստղը: Եթե բռնում է ձեզ ավելանում է միավորներ:

Ընկնող Բանաներ

Այս խաղում կապիկը պետք է բռնի բանաները: Եթե բանանը ընկնում է գետնի ուրեմն խաղը վերջանում է:

Գիժ Մոծակի պարի ժամին
Զարկեց հանկարծ աշնան քամին,
Ուժը խըլեց, ուշքը տարավ:
Գիժը մին էլ մըտիկ արավ,
Որ էն արև
Աշխարհքն արդեն պատած ողջ սև,
Լացով, թացով սուգ է անում,
Դողում, պաղում ու դալկանում…
Շուտիկ, շուշտիկ իրեն կինն էլ
Սուսիկ-փուսիկ կողքից կորել,
Ով գիտի՝ ինչ ծակ էր գըտել,
Մինչև գարուն մեջը մըտել:
Սոված, սառած
Ու սալարած
Վեր թըռավ՝ վար, դես ընկավ՝ դեն,
Ժիր Մըրջյունի տաքուկ ու շեն
Բունը հիշեց, ելավ գընաց,
Դըռան առջև տըխուր տըզզաց.
— Բա՜ց արեք, բա՜ց…
Էս տարաժամ՝ թըշվառ ձենից
Կոպիտ, թուխ-թուխ,
Հաստագըլուխ
Մի պահապան զարթնեց քընից,
Ներսի մըթնում մի կերպ արավ,
Փակած դուռը նեղ ծերպ արավ,
Տեսավ՝ սևով, թևով զուգված՝
Դըռան առջև մինը տընկված,
Ոտները թել,
Ինքը մի գել:
— Հե՛յ, ո՞վ ես դու,
Ա՜խպերացու:
— Տը՛զ-պը՛զզ, -ասավ,- Մոծակն եմ ես.
Բա չե՞ս ասիլ՝ էսպես, էսպես.
Ամառն ամբողջ,
Ուրախ, առողջ,
Պայծառ ու տաք
Արևի տակ
Կինըս աշխույժ սազ էր ածում,
Ես էլ անհոգ խընդում, ցընծում,
Տեսակ-տեսակ պարեր պարում,
Սըրա նըրա թուշն համբուրում
Ու վայելում ամեն բանից,
Ամեն բարուց ու սեղանից,
Լիքը այգում,
Ճահճոտ մարգում,
Ճոխ տըներում,
Պալատներում…
Մի անգամ էլ, երբ որ էսպես
Պարում էի, մինը անտես
Էնպես զարկեց՝ ուշքըս անցավ:
Ուշքի որ գամ՝ ի՞նչ տեսնեմ լավ.—
Երկինքը թուխպ, երկիրը սև,
Դառը քամի, սառը անձրև,
Արար աշխարհն պաղել, փոխվել…
Կողքիցըս էլ կինս է փախել,
Էլ ի՞նչ ասեմ, ողջը մի-մի
Էն ի՞նչ լեզու կարա պատմի
Կամ ի՞նչ բերան,
Չըտեսնըվա՛ծ, հըրաշք մի բան…
Հիմի էսպես՝ սոված, մենակ,
Մընացել եմ պատերի տակ,
Տեղ չի ունեմ, կեր չի ճարվում:
Ես էլ եմ հո շատ մըճըրվում,
Բայց ի՞նչ անեմ, ո՞ւր գընամ էլ,
Երեսս էլի ձեզ եմ արել:
Աստծու սիրուն, մի՜ խընայեք,
Էս մի ձըմեռ շահեք, պահեք,
Մինչև նորից գարուն բացվի,
Աշխարհքն էլ ետ բարով լըցվի:
— Դե լա՜վ, դու կաց, ներս գընամ ես,
Տեսնենք՝ ներսից ինչ կասեն քեզ:
Ասավ պահնորդն ու մեջեմեջ
Կոկ սենյակներն անցավ անվերջ,
Մինչև հասավ ներսի տունը,
Ուր ապրում էր մեծ Մըրջյունը
Առատ կյանքով,
Իր համայնքով:
Գընաց իրենց լեզվով հայտնեց,
Մըրջյունը լուռ լըսեց, մըթնեց,
Ու ետ դարձավ
Էսպես ասավ.
— Գիժ Մոծակի համա՞ր եմ ես
Ողջ ամառը արևակեզ՝
Էնքան ջանքով
Ու տանջանքով
Տուն տեղ դըրել, ճամփա հարթել,
Ամբար շինել, պաշար կիտել,
Որ ամառը ծույլ պըտըտի,
Ձմեռը գա նըստի ուտի՞…
Մեր ծույլերին ջարդել ենք մենք,
Ուրիշ ծույլի՞ բերենք պահենք…
Կերթաս կասես էդ անպետքին,
Բանի, գործի ժամանակին
Ով փոխանակ աշխատելու,
Ուշք ու միտքը տա խընդալու,
Պարապ շըրջի, երգի, պարի,
Սըրա նըրա թուշն համբուրի,
Էս կուռ վազի, էն կուռ ցատկի,
Վերջը էդպես պիտի սատկի:

Հատվածների ընթերցումներ առակից.

Վահե Մուսայելյան

Առաջադրանքեր։

1․ Բացատրիր ընդգծված բառերը և արտահայտությունները

Զարկել-հարվածել

մտիկ արավ-լսեց

պաղել -սառել

դալկանալ-դժգունել

տարաժամ-անժամանակ

ծերպ արավ–

ածում-ածել

ցնծում-ցնծալը

զարկել-խփել

թուխպ-ամպ

մճրվում–

արևակեզ-արևից կիզված՝ խանձված

կիտել-ժողովել

2․ Համառոտ պատմի՛ր առակը։

3․ Բնութագրիր առակի հերոսներին՝ նշելով նրանց տարբերությունները։

4․ Առակի համար նոր վերջաբան հորինիր։

5․ Նկարիր քեզ դուր եկած հատվածը և պատմի՛ր։