Month: February 2021

Ռոթվայլերը միջին և խոշոր չափերի շան ցեղատեսակ Է։ Ռոթվայլերները մեծ ուժի տեր են, սև՝ հստակ առանձնացված աշխետ կամ շագանակագույն խայտերով: Նրանց հուժկու արտաքինը չի նվազեցնում ռոթվայլերների ազնվությունը, որը նրանց օգնում է լինել լավ ընկեր, ծառայող և աշխատող շուն: Այս ցեղատեսակը դիմացկուն է, հասկացող և ուժեղ:

Ռոթվայլերն անչար է, հակված է լինել հանգիստ, շատ նվիրված է, ենթարկվող, աշխատասեր։ Արտաքնապես ահեղ է և հզոր։ Բնավորությամբ ինքնավստահ  և անվախ։ Իրենց շրջապատին արձագանքում են աչալրջությամբ:

Ռոթվայլերը ամրակազմ ցեղատեսակ է, նախրապանության և պաշտպանելու լավ ձևավորված գենետիկ բնազդով։ Ռոթվայլերների վտանգավոր վարքի հիմնական պատճառներն են անպատասխանատու խնամարկությունը, գազազեցնելը, արհամարհանքը և սոցիալիզացիայի ու վարժեցվածության պակասը։ Ռոթվայլերները սիրում են իրենց տերերին և կարող են նույնիսկ ծիծաղելի վարք դրսևորել ընտանիքի անդամների և ընկերների հետ շփման ժամանակ։ Սակայն, ցեղատեսակի շները շատ պաշտպանողական են սեփական տարածքի նկատմամբ և մոտ չեն թողնում այն մարդկանց, ում լավ չեն ճանաչում։ Ցեղատեսակի առանձնահատուկ ուժը հավելյալ վտանգ կարող է ստեղծել։

Ռոթվայլերները բնականից հակված են դեպի խմբահավաքումը և վերահսկելու ուժեղ ցանկություն ունեն։ Նրանք շատ լավ են օգտագործում իրենց վախեցնելու ունակությունը։

Ոչխարների հոտը հետապնդելիս ռոթվայլերները գլուխը պահում են բարձր, իսկ վիզն ու անրակները` ցածր, միաժամանակ ուժեղ հաչոցով քշելով հոտը։

Տավարների նախիրը քշելիս ռոթվայլերը գտնում է դոմինանտ անասունին և ճնշում է նրան, ինչից հետո նա սկսում է ղեկավարել բոլորին։ Շնաբույծները նկատել են, որ ռոթվայլերը հարմար է քշելու համար համառ անասուններին, որոնք արհամարհում են այլ շներին։ Երբեմն ռոթվայլերները սկսում են ուղղորդել նախիրը նույնիսկ առանց նախնական փորձ ունենալու։

Երկար ժամանակ նույն հոտի հետ աշխատելուց հետո ռոթվայլերը յուրահատուկ կապ է ձևավորում դրա անդամների հետ և, եթե դրանք ենթարկվում են իրեն, դրանց հետ կարող է լինել շատ մտերիմ:

Կարդա՛ և լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը։

Իրոք, Թումանյանը հաճախ էր կատակում, զվարճանում երեխաների հետ և քանի որ զավակներն էլ ամեն ինչով ձգտում էին նմանվել իրենց հայրիկին, ապա Թամարին դեռ մանկուց խորթ  չէին հումորն ու կատակը, հատկապես հայրիկի հետ զրուցելիս։ 1919 թ., երբ Լոռեցիների հայրենակցական միությունը հրավիրել էր Թումանյանին նրա 50¬ամյա հոբելյանը նշելու, բանաստեղծը կատակում է, թե «Գնում եմ լոռեցիների քեֆին, շաշերը հավաքվել են»։ Իր հայրիկին նոր բացահայտած 12¬ամյա Թամարը պատասխանում է. «Դու ամենամեծ լոռեցին ես, ուրեմն դու ամենամեծ շաշն ես»:

Կարդա՛ հատվածները և գուշակի՛ր, թե ո՞ր հեքիաթներից են։ Գրի՛ր վերնագրերը։

Ճամփորդները

Գնացին, գնացին, իրիկունը հասան մի անտառ։ Գիշերը մնացին էնտեղ։ Շունը պառկեց մի թփի տակ, իսկ աքլորը բարձրացավ մոտիկ ծառին, քնեցին։

«Սրա ընկերն էլ երևի իր նման մի աքլոր կլինի․ էս էլ իմ ճաշը»,― մտածեց աղվեսը ու վազեց թփի կողմը։ Հանկարծ որ շունը դուրս եկավ, աղվեսը, պո՜ւկ, փախավ, ո՜նց փախավ։

― Կա՛ց, աղվե՛ս ախպեր, մի վռազի, մենք էլ ենք գալի, էդպես ընկեր չի՛ լինի,― ծառի գլխից ձայն էր տալիս աքլորը։

Մյուս օրը առավոտը վաղ վեր է կենում, գնում փողերն առնելու։ Դու մի՛ ասիլ՝ գիշերը գայլերը մոզին կերել են։ Գնում է տեսնում՝ ոսկորները դեսուդեն ցրված ավերակի առջև։

— Հը՞,— ասում է,— մորթել ես, կերել, հա՜։

— Հա՜․․․

— Չաղ է՞ր, թե՞ չէ։

— Չէ՜։

Ուշադի՛ր կարդա և ուղղի՛ր սխալները։

Որդնել, որթատունկ, վարդանոց, Նվարդ, ելևէջ, շուրջերկրյա, երեկո, կեսօր, փղոսկր, ջրօրհնեք, աղտակույտ, նորաոճ, թռչուն, միոտանի, հնաոճ, նրբերշիկ, վերելք, աներևակայելի։

Բառերին ավելացրո՛ւ արար ածանցը և կազմի՛ր նոր բառեր։

Գյուտ, կազմ, կռիվ, գործ, խաղաղ, հուշ, հաշտ, սնունդ, ցույց, ազատ, նոր։

Գյուտարար, կռվարար, գործարար, խաղարար, հուշարար, հաշտարար, սննդարար, ցուցարար, նորարար:

Յուրաքանչյուր առածում տեղադրի՛ր ընդգծված բառերի հականիշները և կարդա՛։

Դանդաղ քայլեմ՝ ծույլ կասեն, արագ քայլեմ՝ գիժ կասեն։

Օձը դրսից է նախշուն, մարդը՝ ներսից։

Տերը տարածն է ափսոսում, գայլը՝ բերածը։

1. Прочитайте текст.
2. Ответьте на вопросы

Что нашла Муха? Муха нашла денeжку.

Куда пошла Муха? Муха пошла нa базар.

Что купила Муха? Муха купила самовар.

Кто пришел к Мухе в гости? К мухе пришли в госте тараканы.

Кто хотел убить Муху? Муху хотел убить паук.

Кто помог Мухе? Мухе помог комар.

Муха,тараканы, букашки, пчела, паучок, червяки, комар.

Լինում է, չի լինում՝ մի աղքատ ջաղացպան։

Մի պատռված քուրք հագին, մի ալրոտ փոստալ գլխին ապրելիս է լինում գետի ափին, իր կիսավեր ջաղացում։ Ունենում է մի մոխրոտ բաղաջ ու մի կտոր պանիր։

Մի օր գնում է, որ ջաղացի ջուրը թողնի, գալիս է, տեսնում՝ պանիրը չկա։

Մին էլ գնում է՝ ջուրը կապի, գալիս է, տեսնում՝ բաղաջը չկա։

Էս ո՞վ կլինի, ո՞վ չի լինի։ Մտածում է, մտածում ու ջաղացի շեմքում թակարդ է լարում։ Առավոտը վեր է կենում, տեսնում մի աղվես է ընկել մեջը։

— Հը՞, գող անիծված, դու ես կերել իմ պանիրն ու բաղարջը, հա՞․ կաց, հիմի ես քեզ պանիր ցույց տամ։— Ասում է ջաղացպանն ու լինգը վերցնում է, որ աղվեսին սպանի։

Աղվեսը աղաչանք-պաղատանք է անում։ «Ինձ մի՛ սպանի,— ասում է,— մի կտոր պանիրն ի՞նչ է, որ դրա համար ինձ սպանում ես։ Կենդանի բաց թող, ես քեզ շատ լավություն կանեմ»։

Ջաղացպանն էլ լսում է, կենդանի բաց է թողնում։

Էս աղվեսը գնում է, էդ երկրի թագավորի աղբանոցում ման է գալի ման, մի ոսկի է գտնում։ Վազ է տալիս թագավորի մոտ։

— Թագավորն ապրած կենա, ձեր կոտը մի տվեք, Չախչախ թագավորը մի քիչ ոսկի ունի, չափենք ետ կբերենք։

— Չախչախ թագավորն ո՞վ է,— զարմացած հարցնում է թագավորը։ — Դու դեռ չես ճանաչում,— պատասխանում է աղվեսը։ — Չախչախը մի շատ հարուստ թագավոր է, ես էլ նրա վեզիրն եմ։ Կոտը տո՛ւր, տանենք ոսկին չափենք․ հետո կճանաչես։

Կոտը առնում է տանում, աղբանոցում գտած ոսկին ամրացնում կոտի ճեղքում, իրիկունը ետ բերում, տալիս, օ՜ֆ,— ասում է,— զոռով չափեցինք։

— Մի՞թե ճշմարիտ սրանք կոտով ոսկի են չափել,— մտածում է թագավորը։ Կոտը թափ է տալիս, զնգալեն մի ոսկի է վեր ընկնում։

Մյուս օրը աղվեսը ետ գալիս է, թե՝ Չախչախ թագավորը մի քիչ ակն ու մարգարիտ ունի․ ձեր կոտը տվեք, չափենք, կբերենք։

Կոտն առնում է, տանում։ Մի մարգարիտ է գտնում, կոխում է կոտի արանքը, էլ ետ իրիկունը ետ բերում։

— Օ՜ֆ,— ասում է,— մեռանք, մինչև չափեցինք։

Թագավորը կոտը թափ է տալի, մարգարիտը դուրս է թռչում։

Մնում է զարմացած, թե էս Չախչախ թագավորն ինչքան հարուստ պետք է լինի, որ ոսկին, ակն ու մարգարիտը կոտով է չափում։

Անց է կենում մի քանի օր։ Մի օր էլ աղվեսը գալիս է թագավորի մոտ խնամախոս, թե՝ Չախչախ թագավորը պետք է ամուսնանա, քու աղջիկն ուզում է։

Թագավորը ուրախանում, աշխարհքով մին է լինում։

— Դե գնացեք,— ասում է,— շուտ արեք, հարսանիքի պատրաստություն տեսեք։

Թագավորի պալատում իրար են անցնում, հարսանիքի պատրաստություն են տեսնում, իսկ աղվեսը ջաղացն է վազում։

Վազում է, ջաղացպանին աչքալուս տալի, թե՝ հապա՜, թագավորի աղջիկը քեզ համար ուզել եմ։ Պատրաստ կաց, որ գնանք, հարսանիք անենք։

— Վա՜յ, քու տունը քանդվի, ա՛յ աղվես, էդ ի՞նչ ես արել,— ասում է վախեցած ջաղացպանը։— Ես՝ ո՞վ, թագավորի աղջիկը՝ ո՞վ։ Ո՛չ ապրուստ ունեմ, ո՛չ տունուտեղ, ո՛չ մի ձեռք շոր․․․ Հիմի ես ի՞նչ անեմ․․․ — Դու մի՛ վախենա, ես ամեն բան կանեմ,— հանգստացնում է աղվեսն ու ետ վազում թագավորի մոտ։

Վազելով ընկնում է պալատը. «Հա՜յ-հարա՜յ, Չախչախ թագավորը մեծ հանդեսով գալիս էր, որ պսակվի։ Ճամփին թշնամի զորքերը հանկարծ վրա տվին, մարդկանց կոտորեցին, ամեն բան տարան։ Ինքը ազատվեց, փախավ։ Ձորում մի ջաղաց կա, եկել է, մեջը մտել։ Ինձ ուղարկեց, որ գամ, իմաց անեմ, շոր տանեմ, ձի տանեմ, գա պսակվի, շուտով գնա, իր թշնամիներից վրեժն առնի»։

Թագավորն իսկույն ամեն բան պատրաստում է, տալիս աղվեսին, հետն էլ շատ ձիավորներ է դնում, որ պատվով ու փառքով իր փեսին պալատ բերեն։

Գալիս են, հանդեսով ջաղացի դռանը կանգնում։ Ջաղացպանի քուրքը հանում, թագավորի շորերը հագցնում, նստեցնում են նժույգ ձիուն։ Շրջապատված մեծամեծներով, առջևից՝ ձիավորներ, ետևից՝ ձիավորներ, էսպես հանդեսով բերում են թագավորի պալատը։ Իր օրումը պալատ չտեսած ջաղացպա՜ն․ շշկլված, բերանը բաց մին չորս կողմն է, մին հագի շորերին է նայում, խլշկոտում ու զարմանում։

— Էս ինչո՞ւ չտեսի նման դեսուդեն է նայում, աղվես ախպեր,— հարցնում է թագավորը։— Կարծես տուն չլինի տեսած, շոր չլինի հագած։

— Չէ՛, դրանից չի,— պատասխանում է աղվեսը։— Նայում է ու համեմատում իր ունեցածի հետ, թե իր ունեցածը որտե՜ղ, էս որտե՜ղ․․․

Նստում են ճաշի։ Տեսակ-տեսակ կերակուրներ են բերում։ Ջաղացպանը չի իմանում՝ որին ձեռք տա կամ ինչպես ուտի։

— Ինչո՞ւ չի ուտում, աղվես ախպեր,— հարցնում է թագավորը։

— Գալու ժամանակ ճամփին որ կողոպտեցին, նրա համար միտք է անում։ Չեք կարող երևակայել, տեր թագավոր, թե ինչքան բան տարան, և, վերջապես, ինչ անպատվություն էր էդ մեր թագավորի համար։ Ի՞նչպես հաց ուտի,— պատասխանում է աղվեսը հառաչելով։

— Բան չկա, դարդ մի՛ անի, սիրելի փեսա, աշխարհք է, էդպես էլ կպատահի,– խնդրում է թագավորը։— Այժմ հարսանիք է, ուրախանանք, քեֆ անենք։

Ու քեֆ են անում, ուտում, խմում, ածում, պար գալի․ յոթն օր, յոթ գիշեր հարսանիք անում։ Աղվեսն էլ դառնում է քավոր։

Հարսանիքից հետո թագավորը իր աղջկանը մեծ բաժինք է տալի ու հանդեսով ճամփա դնում Չախչախ թագավորի հետ։

— Կացե՛ք, ես առաջ գնամ, տունը պատրաստեմ, դուք իմ ետևից եկեք,— ասում է քավոր աղվեսը ու վազ տալի։

Վազ է տալի, վազ, տեսնում է՝ մի դաշտում մեծ նախիր է արածում։

— Էս ո՞ւմ նախիրն է։

Ասում են․

— Շահ-Մարինը։

— Պա՜, Շահ-Մարի անունը էլ չտաք, որ թագավորը նրա վրա բարկացել է, զորքով իմ ետևից գալիս է․ ով նրա անունը տվավ՝ գլուխը կտրել կտա։ Որ հարցնի, թե ումն է, ասեք՝ Չախչախ թագավորինը․ թե չէ՝ վայն եկել է, ձեզ տարել։

Վազ է տալի, վազ, տեսնում է՝ ոչխարի հոտը սարերը բռնել է։

— Էս ո՞ւմն է։

— Շահ-Մարինը։

Հովիվներին էլ նույնն է ասում։

Վազ է տալի, վազ, տեսնում է՝ ընդարձակ արտեր, հնձվորները միջին հնձում են։

— Էս ո՞ւմ արտերն են։

— Շահ-Մարինը։

Հնձվորներին էլ նույնն է պատվիրում։

Վազ է տալի, վազ, տեսնում է՝ անվերջ խոտհարքներ։

― Էս ո՞ւմն են։

— Շահ-Մարինը։

Խոտ հարողներին էլ նույնն է ասում։

Հասնում է Շահ-Մարի պալատին։

— Շահ-Մա՜ր, ա՛ Շահ-Մա՜ր,— գոռում է, հեռվից վազելով։— Քու տունը չքանդվի, միամիտ նստել ես։ Թագավորը քեզ վրա բարկացել է, մեծ զորքով գալիս է, որ քեզ սպանի, տունուտեղդ քանդի, տակնուվրա անի, ունեցած-չունեցածդ էլ թագավորական գրի։ Մի անգամ քեզ մոտ մի վառիկ եմ կերել․ էն աղուհացը դեռ չեմ մոռացել։ Վազեցի, եկա, որ քեզ իմացնեմ։ Շուտ արա, գլխիդ ճարը տես, քանի չի եկել։

— Ի՞նչ անեմ, ո՞ւր գնամ,— հարցնում է սարսափած Շահ-Մարը ու տեսնում է, որ, ճշմարիտ, հեռվից փոշի բարձրացնելով, գալիս է թագավորը։

— Փախի՛, շուտով ձի նստի, փախի՛, էս երկրից կորի՛, էլ ետ չնայես։

Շահ-Մարը իսկույն նստում է իր լավ ձին ու փախչում էդ երկրից։

Աղվեսի ետևից գալիս են հարսանքավորները։ Գալիս են զուռնով, թմբուկով, երգով, զորքով, հրացան արձակելով ու աղմուկով։

Գալիս են Չախչախ թագավորն ու իր կինը ոսկեզօծ կառքի մեջ, նրանց աոջևից ու ետևից՝ անհամար ձիավորներ։

Հասնում են մի դաշտի։ Տեսնում են՝ մեծ նախիր է արածում։

— Էս ո՞ւմ նախիրն է,— հարցնում են ձիավորները։

— Չախչախ թագավորինը,— պատասխանում են նախրապանները։

Անց են կենում։ Հասնում են սարերին։ Տեսնում են՝ ոչխարի սիպտակ հոտը սարերը բռնել է։

— Էս ո՞ւմն է,— հարցնում են ձիավորները։

— Չախչախ թագավորինը,— պատասխանում են հովիվները։

Անց են կենում։ Հասնում են ընդարձակ արտերի։

— Էս ո՞ւմ արտերն են։

— Չախչախ թագավորինը։

Հասնում են խոտհարքներին։

— Էս ո՞ւմն են։

— Չախչախ թագավորինը։

Ամենքը մնացել են զարմացած, Չախչախ թագավորն ինքն էլ քիչ է մնում՝ խելքը թռցնի։ Էսպեսով, աղվեսի ետևից գալիս են, հասնում Շահ-Մարի պալատներին։

Քավոր Աղվեսն էնտեղ արդեն տեր է դառել, կարգադրություններ է անում։ Ընդունում է խնամիներին, ու նորից սկսում են քեֆը։

Յոթն օր, յոթ գիշեր էլ էստեղ են քեֆ անում, ու խնամիները վերադառնում են իրենց տեղերը։

Չախչախ թագավորը, իր կինն ու Քավոր Աղվեսն ապրում են Շահ-Մարի պալատներում։

Իսկ թագավորից վախեցած Շահ-Մարը մինչև էսօր էլ դեռ գնում է։

Առաջադրանքներ

1.Փորձի՛ր «Չախչախ թագավորը» հեքիաթը պատմել աղվեսի և Շահ Մարի անունից:

2.Առանձնացրո՛ւ գլխավոր հերոսներին և բնորոշի՛ր նրանց 3-4 նախադասությամբ:

Ջաղացպան- Ջաղացպանն աղքատ էր: Մի պատռված քուրք հագին, մի ալրոտ փոստալ գլխին ապրում էր գետի ափին, իր կիսավեր ջաղացում։ Ուներ մի մոխրոտ բաղաջ ու մի կտոր պանիր։

Աղվես- Աղվեսը խորամանկ էր: Նա չմոռացավ ջաղացպանի լավությունը և իր խորամանկությամբ կարողացավ այնպես անել, որ թագավորի աղջիկը ամուսնացավ ջաղացպանի հետ և տիրացավ Շահ Մարիի ունեցվածքին:

Թագավոր- Թագավորը միամիտ էր և միշտ հավատում էր աղվեսի ստերին: Վերջում նա շատ երջանիկ էր, որովհետև կարծում էր թե իր աղջիկն ամուսնացել հարուստ մարդու հետ:

3.Հեքիաթից դո’ւրս գրիր աղվեսին բնորոշող ամենադիպուկ տողերը։

— Շահ-Մա՜ր, ա՛ Շահ-Մա՜ր,— գոռում է, հեռվից վազելով։— Քու տունը չքանդվի, միամիտ նստել ես։ Թագավորը քեզ վրա բարկացել է, մեծ զորքով գալիս է, որ քեզ սպանի, տունուտեղդ քանդի, տակնուվրա անի, ունեցած-չունեցածդ էլ թագավորական գրի։ Մի անգամ քեզ մոտ մի վառիկ եմ կերել․ էն աղուհացը դեռ չեմ մոռացել։ Վազեցի, եկա, որ քեզ իմացնեմ։ Շուտ արա, գլխիդ ճարը տես, քանի չի եկել։

Քավոր Աղվեսն էնտեղ արդեն տեր է դառել, կարգադրություններ է անում։ Ընդունում է խնամիներին, ու նորից սկսում են քեֆը։

Մարդու զարգացման գործում ընթերցանությանը, ինքնակրթությանը, զրույցին, անձնական շփումներին ավելի մեծ տեղ էր տալիս, քան դպրոցին: Հաճախ էր ասում. «Մեր տունը ձեզ համալսարան»: Եվ իրոք, մեր տունը մի համալսարան էր հայրիկի ճոխ գրադարանով, նշանավոր հյուրերով, իմաստուն զրույցներով, ժամանակի իրականության հետ ունեցած լայն շփումներով: Շատ էր ուզում, որ երեխաները դառնան նուրբ և ազնիվ ճաշակի տեր մարդիկ:
Ասում էր.-Ամենից շատ ինձ մարդու անճաշակ լինելն է բարկացնում: Ամենագլխավորը կյանքում` ճաշակն է: Ճաշակը կյանքի բույրն է:

1. Գտիր  120  թվի  4/6  մասը։ 120:6*4=80
2. Գտիր  180  թվի  5/3  մասը։ 180:3*5=300
3. Գտիր  240  թվի  6/40  մասը։ 240:40*6=12
4. Գտիր  250  թվի  4/5  մասը։ 250:5*4=200
5. Քանի՞  դեցիմետր  է  2/10 մետրը։ 10:10*2=2
6. Քանի՞ մետր  է  3/4 կմ-ը։ 1000:4*3=750
7. Քանի՞ սանտիմետր է  3/5 մետրը։ 100:5*3=60
8. Քանի՞ րոպե  է  4/6 ժամը։ 60:6*4=40
9. Քանի՞  ժամ  է  5/6 օրը։ 24:6*5=20
10. Քանի՞ մետր  է  3/10  կիլոմետրը։ 1000:10*3=300
11. Գտիր մետրի  3/5 մասը։ 1մ=100սմ 100:5*3=6
12. Արտահայտիր 2/3 ժամը  րոպեներով։ 60:3*2=40
13. Գտիր թվի նշված մասը։
    450-ի   2/9-րդ մասը 450:9*2=100
    280-ի  5/7-րդ մասը 280:7*5=200
    300-ի  7/10-րդ մասը 300:10*7=210
    480-ի  5/6-րդ մասը: 480:6*5=400

14.Արտահայտիր նշված միավորներով։

1/6 ժ=10 ր 60:6=10
1/4 կմ = 250մ 1000:4=250
1/6 օր = 4ժ 24:6=4
1/4 տարի = 3ամիս 12:4=3
1/25 ց =40 կգ 1000:25=40
1/5  մ = 20սմ: 100:5=20

15.Արտահայտիր նշված միավորներով։
3/4  ժ=45 ր 60:4*3=45
3/10  կմ =300 մ 1000:10*3=300
5/6  օր = 20ժ 24:6*5=20
5/6  տարի =10 ամիս 12:6*5=10
3/4 ց =750 կգ 1000:4*3=750
7/10  մ = 70սմ: 100:10*7=70

16․ Տուփում կար 20 միատեսակ մատիտ։  Տուփից հանեցին  դրանց  3/5 մասը։  Քանի՞  մատիտ  մնաց տուփում։

1)20:5*3=12

2)20-12=8

Պատ.8

1․Գտիր թվի նշված մասը։
180-ի   5/9-րդ մասը 180:9*5=100
200-ի  4/5-րդ մասը 200:5*4=160
100-ի  3/10 -րդ մասը 100:10*3=30
150-ի  2/5  -րդ մասը: 150:5*2=60

2.Արտահայտիր նշված միավորներով։

1/4 ժ=15 ր 60:4=15
1/5 կմ = 200մ 1000:5=200
1/3 օր =8 ժ 24:3=8
1/4 տարի =3 ամիս 12:4=3
1/5 ց = 20կգ 100:5=20
1/4  մ =25 սմ 100:4=25

3.Արտահայտիր նշված միավորներով։
5/ 6  ժ= 50ր 60:6*5=50
4/5  կմ = 800մ 1000:5*4=800
5/6  օր = 20ժ 24:6*5=20
3/4  տարի = 6ամիս 12:4*3=6
3/20 ց = 15կգ 100:20*3=15
4/5  մ = 80սմ 100:5*4=80

4.  Արամը  դպրոցից տուն վերադառնալիս  ճանապարհի   1/4 մասը  անցնելուց հետո, ճանապարհի ո՞ր մասը դեռ  պետք է անցնի։

3/4 մաս

5․ Արկղում կար 120 միատեսակ գնդակ։ Արկղից հանեցին դրանց 7/8 մասը։ Քանի՞ գնդակ մնաց արկղում։

15 գնդակ

6․ Ջրավազանում կար 3200 լիտր ջուր։ Այգին ջրելու համար օգտագործվեց դրա 5/8 մասը։ Քանի՞ լիտր ջուր մնաց ջրավազանում։

1200լիտր ջուր

7․ Ո՞ր պատկերի 3/5 մասն է գունավորված։

1) 3/5

2)

3)

Փոքրիկ Արտաշեսը շվշվացնելով գնում էր ձորով: Հանկարծ լսեց, որ մի ուրիշն էլ է շվացնում. Հենց իմացավ ընկերն է, կանգնեց, ձայն տվավ.

-Վահա’ն, դո՞ւ ես:

-Ե՜ս…

-Ադա՜, մեր հորրթն ո՞ւր գնաց, տեսա՞ր:

-Սա՜ր…

-Հանա՞ք ես անում, ինչ է:

-Չէ՜…

-Վա՜յ, էդ հո գելը կուտի:

-Ուտի՜…

Արտաշեսը լալով վազեց տուն, տեսավ` հո՛րթն էլ է տանը, Վահա՛նն էլ:

Փորձի’ր շարունակել  երկխոսությունը: Չմոռանա’ս ճիշտ կետադրել:

Առաջադրանքներ

1.Ո՞ւմ կամ ինչի՞ էր հանդիպել փոքրիկ Արտաշեսը:

Արտաշեսը հանդիպել էր իր արձագանքին:

2. Ըստ այս պատմության, որտեղի՞ց էին հայտնվում ձայները:

Ձայնը հայտնվում էր սարերից :

3.   Քո կարծիքով որտե՞ղ են ապրում արձագանքները և ինչի՞ համար են դրանք:

Արձագանքումը դա ձայնի անրադարձումն է հետադարձ կրկնությությամբ: Իմ կարծիքով նրանք ապրում են սարերու, ձորերում և փոսերում:

4. Թումանյանական ո՞ր հեքիաթին է նման այս պատումը: Նշի՛ր։

Այս  պատումը  նման  է  Հովհանես Թումանյանի <<Խելոքն ու  հիմարը>>  հեքիաթին։

5.Վենի դիագրամի միջոցով նշի’ր բոլոր ընդհանրություններն ու տարբերությունները: Ներկայացրո’ւ և համեմատի’ր ընկերներիդ աշխատանքների հետ: 

6.Այժմ ինքդ փորձի՛ր նման մի պատմություն հորինել:

-Դե ես գնամ քանի գայլը չի կերել:

-Չի կերել:

-Կգաս թե չէ:

-Չէ.

-Դե գնացի.

-Ացի

Արտաշեսը գնաց և չգտավ ոչ մեկ գնաց լացելով տուն և տեսավ, որ հորթն ու Վահաանը տուն են:

7.Գրեցի՞ր, շա’տ ապրես: Հիմա պատմությունդ կարդա՛  ընկերներիդ համար, իսկ նրանք թող փորձեն վերնագրել այն: 

8. Գրածդ պատմությունը բեմադրելով՝ ռադիթատրոն պատրաստի’ր: 

Կարդա’ նաև Ռոդարիական այս հեքիաթը և հեքիաթի շուրջ ինքդ փորձիր հարցադրումներ կազմել:

Արձագանքի մասին  հանելուկներ հորինի’ր և նկարի’ր քո պատկերացրած Արձագանքին:

Սիբիրյան հասկին աննկարագրելի գեղեցիկ ցեղատեսակ է` խիտ մազածածկույթով, տարբեր գույներով ու նշաններով:  Իրենց կապույտ, բազմագույն աչքերը և արտահայտիչ դիմագծերն ավելի գրավիչ են դարձնում  այս ցեղատեսակին:

Սիբիրյան հասկիների ծագումը

Նրանք ծագումով Սիբիրից են, և դա է պատճառը, որ շատ նման են Սիբիրյան գայլերին։  Բայց զգուշացեք։ Այս աթլետիկ, խելացի շները կարող են լինել իսկական փորձություն առաջին անգամ շուն պահողների համար:

Այս ցեղատեսակի շները  ստեղծված են եղել  սահնակ քաշելու համար (շատ քչերը նույնիսկ այսօր “աշխատում են” այդ ոլորտում): Հասկիները ուշագրավ շներ են, իսկ իրենց սովորելու ունակությունը զարմացնում է բոլորին: Շատերը «սիրահարվում են »  նրանց իրենց վայրի բնույթի և հպարտության համար, բայց անտեղյակ են, թե ինչ է իրականում ցանկանում այս շունը: Վերջինս բոլորի համար չէ։ Նրա գեղեցկութունը ստիպում է մարդկանց ձեռք բերել իրեն՝ անտեղյակ լինելով դժվարությունների մասին, ինչն էլ հետագայում պատճառ է հանդիսանում նրանց  կացարաններ տեղափոխելուն:

Continue reading “Սիբիրյան հասկի” →

1. Прочитайте текст.
2. Найдите и выпишите слова, которые отвечают на вопросы кто? что?
   Одеяло, подушка,простыня,лягушка, свечка, печка,книжка,кровать,чай,огонь,пироги,сапоги,утюги,поросенок, умывальник, трубочист, вакса,клякса,руки, брюки,рассвет,котята, мышата, утята, жучки, паучки,чулки,башмаки, Мойдодыр,Начальник,Командир,нога,солдат:
3. Составьте словосочетания с этими словами.
   Теплоеодеяло, мягкая подушка, зеленая лягушка, горячая свечка, красная печка, интересная книжка, большая кравать,горячий чай,сульный огонь,вкусные пироги,удобные сапоги,маленькие утюги, серые брюки, красувый рассвет, хорошие котята,маленькие мышата,грязные утята, протувные жучки, ядовитые паучки, черные чулки, большие башмачки,умный Мойдодыр, злой начальник, смелый командир, длинная нога, отважный солдат.
4. Напишите, что произошло с главным героем сказки. /5-6 предложений
   От него убежали вся одежда,еда,кровать.Умывальник выбегает из маминой спальни .Говорит,что он неумытый поросёнок! Говорит, что умываются все животные.Прибежали щетки, начали его мыть.